Zamek Książąt Mazowieckich w Czersku
Zamek w Czersku, źródło: archiwum Marty Markiewicz
Zamek Książąt Mazowieckich w Czersku

Zamek w Czersku jest prawdziwą perłą Mazowsza. Ślady bytności ludzkiej na tym terenie sięgają co najmniej I wieku p.n.e., począwszy od pozostałości po kulturze pomorskiej, przeworskiej do łużyckiej.  Jego przeszłość datuje się od około XII wieku, kiedy to istniał tu gród otoczony konstrukcją drewniano-ziemną z romańskim kościołem i zabudowaniami wewnątrz. Z tamtych czasów pochodzą ślady cmentarza, na którym dokonano nawet 1200 pochówków. Ciekawy okazał się grób, który mógł należeć do jednej z najciekawszych postaci średniowiecza: komesa Magnusa. Gród w Czersku stał się ważną kartą przetargową w okresie rozbicia dzielnicowego, o czym wspomina choćby Latopis Ławrientijewski, gdzie Czersk jest wspomniany po raz pierwszy. Zamek był siedzibą min. Konrada Mazowieckiego, jednego z pretendentów do tronu, który odważył się nawet więzić tu Henryka Brodatego, jednego z najpotężniejszych władców śląskich okresu rozbicia dzielnicowego. Ceglany zamek z trzema wieżami, którego ruiny do dziś przyciągają turystów, został zbudowany za czasów Janusza I. Władców Ziemi czerskiej było wielu, ostatnim był Janusz III, po czym proces jednoczenia ziem polskich włączył Mazowsze do Polski. Chwile świetności przeżył zamek za królowej Bony, został jednak ruiną w okresie potopu szwedzkiego.